Adıyaman ili Kahta ilçesine bağlı Bölükyayla Kasabasının çevre incelenmesinin tüm temel bilgileri ile geçmiş yıllar ve günümüzdeki yaşantılarını kapsayacak ön çalışmaları yer alan esaslar çerçevesinde Çevre İncelemesi, Çevre Köyler, Tarihi Eserler, Yerleşim, Tarım ve Hayvancılık, Sosyal Yapısı, Sağlık, Eğitim, Dini Tesis, İklim, Dostluk ilişkileri, Gelenek ve Göreneklerine ilişkin olarak aşağıda ayrı ayrı değinilecektir.
İLİ : Adıyaman
İLÇESİ: Kahta
YERİ : Bölükyayla, ESKİ ADI: Mazel
KONU : Çevre İncelenmesi.
A- ÇEVRE İNCELENMESİ
1- BÖLÜKYAYLA’NIN BÖLGEMİZDEKİ YERİ:
Bölükyayla; Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan Adıyaman iline bağlı Kahta ilçesinin bir kasabasıdır. Bölükyala “Kelemi Ali Hösse” tepesinin eteğinde kurulmuş olup, bir düz arazi yapısına sahiptir. Bölükyayla Kasabasının deniz seviyesine göre ortalama 900 mt. rakımlı olup, 37 derece 48 Kuzey enlemi 38 derece 27 Doğu boylam üzerinde yer almaktadır.
Kuzeyinde SİNCİK ilçesi 30 km, doğu güneyinde KAHTA ilçesi 21 km, güneyinde SAMSAT ilçesi 50 km, batısında, ÇELİKHAN ilçesi 65 km.dir. Güneybatısında ise ADIYAMAN ili yer alıp, 28 km. uzaklık mesafededir.
5- TARIM VE HAYVANCILIK: Bölükyayla’nın tarım alanına bakıldığında bir tarım yerleşmesi olduğu görülür. Tarım ve Hayvancılıkla uğraşan ve bu sektörde çalışanların faal nüfus içindeki payı %90 dır. Bölükyayla’nın tarım alanı toplam 179.1 hektar alanına mevcuttur. Bu alanın 129.5 hektarında nadaslı kuru tarım yapılmaktadır. Çiftçinin kendi imkanları ile suladığı alan 5 hektardır. Halkın yaklaşık %50’si tütün yetiştirip, üretilen tütün Tekel’e satılmaktadır. Tarımla geçinen nüfusun yaklaşık %50’si Buğday, Mercimek ve Nohut yetiştirmektedir. Ayrıca idari düzeyde yer yer bağcılık (üzüm) bulunmaktadır. Baklagiller tüccara satılmaktadır. Tarıma destek olarak belirli ölçüde hayvancılıkla uğraşmaktadır, ancak bu sınırlı kalmamaktadır.
6- SOSYAL YAPISI: Bölükyayla’nın sosyal yapısı tümüyle geleneksel Türk toplumundaki düzeni sürdürmektedir. Tümüyle töre ve geleneklere bağlı bir yaşam sürerken nüfus artışı ve tüketime paralel olarak son yıllarda kentsel normal belirli bir ölçüde kalmaktadır.
7- SAĞLIK, OKULLAR, DİNİ TESİS VE DİĞER KURUMLAR: Bölükyayla da, Sağlık Ocağı, İlkokul, Ortaokul, Lise, Camii (İbadet yeri) buna ek bağlı olarak Cumhuriyet mahallesinde yeni inşa edilen 2 nci Camii yapılmaktadır. Bunların yanı sıra Zira-i Donatım Kurumu, Halk Kütüphanesi ve Belediye kurumları bulunmaktadır.
8- İKLİM: Kara ve astropikal iklim kuşaklarının etkisi altında bir yörededir. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise serin ve yağmurlu şeklinde yağışlı geçmektedir.
2- ÇEVRE KÖYLER: Bölükyayla kasabasının yerleşimini çevreleyen köyler; Doğusunda Boğazkaya ve Çaltılı köyleri yar alıp 5’er km.dir. Kuzeyinde Çamdere köyü yer alır 10 km.dir. Kuzey batı yönünde Adıyaman Merkeze bağlı Pınaryayla köyü yer alarak 8 km.dir. Batısında yine Adıyaman Merkeze bağlı Kömür kasabası yer alır 5 km.dir.
Bölükyayla kasabası merkezine bağlı 4’er km.lik mesafelerde bulunan Kanlıca ve Yıldırımlar mezraları bulunmaktadır.
3- TARİHİ ESERLER: Güneydoğu Torosları oluşturan Akdağların güneyinde bulunan Bölükyayla’nın merkezi alanında eski tarihi eserler niteliğinde herhangi bir yapı mevcut değildir. Ancak, doğusunda yer alan Dünyanın 8 nci Harikası ünlü Nemrut Dağı ilçe sınırları içerisinde olup, 68 km. mesafede önemli bir tarihi ören yeri vardır. Ayrıca, Bölükyayla’nın yerleşmesinin yakın çevresinde Eski Kahta Kalesi, Arsemia, Cendere Köprüsü ve Karakuş Tepesi çok önemli tarihi eserler olup, bu açıdan Bölükyayla yerleşme yeri bakımından çok şanslıdır.
4- YERLEŞİM: Tarihi gelişimi olarak bugünkü Bölükyayla 1913’lü yıllara değinirsek şu anki yerleşim alanının 1 km. batısında yer almış ve 1913 yılından sonra bugünkü kentsel yerleşim alanının kuzey kesimleri dağ eteğinde bulunan Atatürk mahallesi yerleşimin ilk nüvesi olmuştur. 1980 yılları sonrası ise Atatürk Bulvarı çevresi ile bugünkü Sağlık Ocağı ve Ziraa-i Donatım Kurumunun yer aldığı alanında hızla geliştiği yön alan Cumhuriyet mahallesinde oluşmuştur. 26 Mart 1989 tarihinden Belediyelik kurulması ile Fatih, Cumhuriyet ve Atatürk mahalleleri olmak üzere 3 ayrı mahalleden ibarettir. Bölükyayla nüfusu 1996 yılı itibariyle 3200 olarak tespit edilmiştir. Hane sayısı 500 civarındadır.
B- GELENEK VE GÖRENEK:
1- DÜĞÜN MERASİMLERİ: Bölükyayla, atalardan beri sürdürülen belki farklı olanaklar görülmektedir. Törelerinde geleneksel olarak akraba evliliği daha yaygındır. Yörede evlenme çağına gelen genç kızlar ve erkekler evlendirmeye yönelik olarak akraba evliliği daha fazla öncelikli tercihidir. Yörede, akrabadan karşılıklı kız alıp verenler günümüzde (Berdel) olarak adlandırılmaktadır. Berdel’de evlenecek gençlerin tercih hakkı yoktur.
Yorum: “Berdel’lik, hayata gözlerini açmadan yaşamı karartılan kızın yazgısına berdel demiş. Çocuk yaşta kızların yaşama küstürülmesi anne ve babaya bağlıdır. Berdel olarak denilirse belki başlık parasının yerini, o gencecik kızların yaşam bedelini almaktadır…”
Düğün yaparken, düğün sahibi dost ve akrabalarına davetiye olarak (4 mt.lik elbise, gömlek veya davetiye kartı v.s.) gibi hediye ile davet edilir. Düğünler en fazla iki gün devam eder. Yemek ziyafeti verilir. Davet edilen konuklar tarafından düğün sahibine para veya takı yardımında bulunur.
2- DOSTLUK İLİŞKİLERİ: Bölüklyala halkı, öncelikle yerli ve yabancılara karşı çok mütevazı ve oldukça sıcaklık ilişkileri ile yörede tanınmış ve değerlerini kaybetmez bir yapıya sahiptirler. Halk, misafir perverliği ile insanlarla bağdaşmayı ve dost edindirmeyi ile çok sevecen insanlardır. Halkı, iyimser ve hareketli olup, yaşamdan hoşnut ve mutlular. İnsanlara yürekten ve açık davranan, başkalarının sorunlarına da ilgilenmek isteyen, bu üstün meziyetleri sayesinde daima sevilen sayılan ve dostluğa arkadaşlığa aranan kişiler olarak görülmektedir. İnsanlarla çabuk kaynaşan sağlam bir önsezi vardır. Tatlı ve yumuşak bir iç ve dış görünüşe sahipler. İnsanlara iyilik yapmayı seven, yoksullara ve acı çekenlere merhamet duyan parlak bir yapıya sahipler. Bu insaniyet vasıfları nedeniyle yörede daima takdir edilmektedir.
Kaynak:www.adiyamanizol.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder